Τό Σάββατο 16 Νοεμβρίου 2024 πραγματοποιήθηκε η οργανωθείσα από την Ιερά Μητρόπολη Ρόδου με τη στήριξη τηςΕφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου επιστημονική Ημερίδα με θέμα:«Ο Μητροπολιτικός Ιερός Ναός της Ρόδου. Η διαδρομή στο χρόνο», ηοποία προέκυψε ύστερα από το αξιόλογο και πολυσύνθετο έργο, αυτότης αποκατάστασης του Μητροπολιτικού Ναού των Εισοδίων της Θεοτόκου στο Μαράσι της Μητρόπολης. Η επιστημονική κατάθεσητων συμπερασμάτων από την διετή έρευνα πραγματοποιήθηκε σε έναεμβληματικό μνημείο, την Παναγία του Κάστρου στη Μεσαιωνικήπόλη, που διετέλεσε διαδοχικά στο διάβα των αιώνων Μητρόπολη τωνΟρθοδόξων Ελλήνων και στη συνέχεια των Καθολικών την εποχή τηςΙπποτοκρατίας.
Την εκδήλωση χαιρέτισαν ο Σεβασμιώτατος ΜητροπολίτηςΡόδου κ. Κύριλλος, ὁ Βουλευτής κ. Μάνος Κόνσολας, η Αντιπεριφεριάρχης κ. Χαρούλα Γιασιράνη, η αναπληρώτρια Διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου κ. Αγγελική Κατσιώτη και η επίτημη Έφορος ΕΦΑ κ. Μάνια Μιχαηλίδου. Τιςεργασίες της Ημερίδας συντόνισε η Αρχαιολόγος κ. Ελένη Παπαβασιλείου. Παρέστησαν επίσης ο Βουλευτής κ. Βασίλειος Υψηλάντης, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου κ. ΚυριάκοςΚασάπης, εκπρόσωποι Φορέων, πολλοί δε ήταν οι συμμετέχοντες. Η κ. Α. Μ. Κάσδαγλη (Μητροπολιτικοί ναοί της Ρόδου. Μιαιστορική αναδρομή) έκανε μια περιήγηση στο παρελθόν αναφερόμενηστους Μητροπολιτικούς Ναούς της Ρόδου, αρχίζοντας από τηνπρωτοβυζαντινή περίοδο και την μεγάλη Βασιλική της οδού Χειμάρρας, η οποία δυστυχώς απαξιώθηκε κάτω από νεώτερακτίσματα, μεχρι τον σημερινό Ναό των Εισοδίων. Με την υποδειγματική ανασκαφή που διενήργησε με τους συνεργάτες της στοεσωτερικό της εκκλησίας προσδιόρισε τις οικοδομικές φάσεις, τιςσυνέδεσε με ιστορικά πρόσωπα και επιβεβαίωσε την οικοδόμηση τουσημερινού Ναού λίγο μετά το 1750.Η κ. Αικ. Μανούσου Ντέλλα, (Η πολεοδομική ένταξη τουμητροπολιτικού ναού κατά την διαχρονική εξέλιξη της πόλης της Ρόδου)με την μελέτη της για την χωροθέτηση των Μητροπολιτικών Ναώνστην μακραίωνη ιστορία της Ρόδου, ανέλυσε τις πολεοδομικές αλλαγές
και τις ιστορικές συγκυρίες, με έμφαση στην συνοικία τηςΜητρόπολης, κάνοντας μνεία επίσης στην ανάγκη αναβάθμισης καιανάδειξης της περιοχής. Ο κ. Γ. Ντέλλας (Ο μητροπολιτικός ναός της Ρόδου ως πρότυποτης μεταβυζαντινής εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής) ανέδειξε τηναρχιτεκτονική διάσταση του σημερινού Ναού. Ο σταυροθολιακός τύπος, γνωστός και αγαπητός σε όλα τα Δωδεκάνησα, συνδυάστηκε μετην τρίκλιτη βασιλική και με τη βυζαντινή παράδοση σε ένα αρμονικόαποτέλεσμα.Η κ. Μ. Μιχαηλίδου (Κεραμικά ευρήματα από την ανασκαφή στονιερό μητροπολιτικό ναό της Ρόδου) διερεύνησε επισταμένα τηνεφυαλωμένη κεραμική που βρέθηκε στην ανασκαφή του Ναού των Εισοδίων.
Το ενδιαφέρον συγκεντρώνουν τα μεταγενέστερα κεραμικάτύπου ιζνίκ που προέρχονται από τυνησιακά εργαστήρια και ταπολύχρωμα πλακίδια που αναδεικνύουν τις εμπορικές σχέσεις τηςΡόδου με τον υπόλοιπο κόσμο και την στροφή προς τα εργαστήρια καιτις τεχνικές της Μικράς Ασίας. Οι μεταγενέστερες σύγχρονες μιμήσειςτις οποίες επεσήμανε, αξίζει να διερευνηθούν περαιτέρω.Ο κ. Α, Θεοδοσίου (Τα ξυλόγλυπτα στον μητροπολιτικό ναό τωνΕισοδίων της Θεοτόκου της πόλεως Ρόδου) μας μετέφερε στον κόσμοτης ξυλόγλυπτης εργασίας της Εκκλησίας.
Μεγάλο μέρος τουδιακόσμου κατασκευάστηκε αποκλειστικά για τον Ναό κατά το 1750.Ο κ. Ν. Ζάρρας (Οι δεσποτικές εικόνες και το μεγάλο Δωδεκάορτοτου τέμπλου του ιερού μητροπολιτικού ναού. Προκαταρκτικέςπαρατηρήσεις) μελέτησε τις δεσποτικές εικόνες και το μεγάλοΔωδεκάορτο των Εισοδίων. Ενώ οι δεσποτικές εικόνες φαίνεται ότιπροήλθαν ως σεβάσμια κειμήλια από τον αμέσως προηγούμενο,μικρότερο Ναό, οι εικόνες του Δωδεκαόρτου αποτελούν ενα υψηλήςσημασίας σύνολο, ίσως εντόπιου ζωγράφου (;). Η χρονολογία 1751στην εικόνα της Γέννησης, αποδεικνύει ότι η κατασκευή της σημερινήςεκκλησίας συμβάδισε σε μεγάλο βαθμό με την οικοσκευή της. Οι κ.κ. Σ. Πατατούκος και Φ. Σιδηρόπουλος (Η συντήρηση καιαποκατάσταση των εικόνων του ιερού ναού των Εισοδίων) ανέδειξαν τησπουδαία δουλειά της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου στοτομέα της συντήρησης ζωγραφικών έργων, με την λεπτομερή καικοπιώδη αποκατάσταση και ανάδειξη σαράντα περίπου εικόνων καιέργων που συνοδεύτηκαν με τις απαραίτητες επιστημονικές διερευνήσεις.
Επίσης, εστίασαν ιδιαίτερα στην ανάγκη εκτέλεσηςπαρόμοιων εργασιών από επιστημονικό προσωπικό.Η κ. Χ. Γιακουμάκη (Αργυρά εκκλησιαστικά από τονμητροπολιτικό ναό Ρόδου. Μία πρώτη παρουσίαση), ασχολήθηκε με τοντομέα της αργυροχοϊας και ειδικότερα επιλεγμένων εκκλησιαστικώναντικειμένων από τα κειμήλια του Ναού, πραγματοποιώντας συγχρόνως μια εμπεριστατωμένη εισαγωγή στην εν λόγω τέχνη στηνπεριοχή των νησιών.
Τέλος ο κ. Π. Μανουσάκης (Η ψαλτική παράδοση τουμητροπολιτικού ναού Εισοδίων Θεοτόκου), διερεύνησε την πλούσιαψαλτική παράδοση του Μητροπολιτικού Ναού, ανατρέχοντας στουςπρωτοψάλτες και τους λαμπαδάριους που διακόνησαν στο Ναό καιθεμελίωσαν την ψαλτική τέχνη της Ρόδου.Η ημερίδα αυτή ανέδειξε το σπουδαίο έργο του Μητροπολίτη Ρόδου Ιερεμία (1733-1758), που κατά τη διάρκεια της θητείας του, σεκαιρούς χαλεπούς, οικοδόμησε και εξόπλισε την εκκλησία, με τηβοήθεια του χριστεπώνυμου πληρώματος της τοπικής Εκκλησίας.Ολοκληρώθηκε αισίως μια πολύπλευρη προσπάθεια, της Μητρόπολης, δια του Σεβασμιωτάτου μητροπολίτη κ.κ .Κύριλλου, της Περιφέρειας νοτίου Αιγαίου, διαφόρων Χορηγῶν και της ΕφορείαςΑρχαιοτήτων Δωδεκανήσου, που οδήγησε στην αποκατάσταση, στηλειτουργική αναβάθμιση και στην προβολή με τον καλύτερο τρόπο τηςΙεράς Μητρόπολης των Εισοδίων της Θεοτόκου, ιστορικό διατηρητέομνημείο και τοπόσημο του νησιού. Ελπίζεται και άλλα μνημεία της Ρόδου, όπως για παράδειγμα ο ναός του Αγίου Φανουρίου στη Μεσαιωνική πόλη, να αντιμετωπιστούν με την ανάλογη φροντίδα καινα έχουν στο μέλλον την ίδια αγαθή τύχη.
